Iznenađujući nalaz španskih naučnika: bakterije iz crijeva mogu izazvati aterosklerozu putem molekule imidazol propionat
Crijevne bakterije su nekad naš saveznik, a nekad saboter zdravlja. U najnovijoj studiji koja dolazi iz Španije, naučnici su utvrdili kako mala molekula zvana imidazol propionat koju luče neke bakterije iz crijeva, može izazvati aterosklerozu, a time i srčani i moždani udar. No, dobra je stvar da su naučnici otkrili i potencijalni lijek koji inhibira […] The post Iznenađujući nalaz španskih naučnika: bakterije iz crijeva mogu izazvati aterosklerozu putem molekule imidazol propionat appeared first on Nauka govori.
- Crijevne bakterije su nekad naš saveznik, a nekad saboter zdravlja. U najnovijoj studiji koja dolazi iz Španije, naučnici su utvrdili kako mala molekula zvana imidazol propionat koju luče neke bakterije iz crijeva, može izazvati aterosklerozu, a time i srčani i moždani udar.
- No, dobra je stvar da su naučnici otkrili i potencijalni lijek koji inhibira ovu molekulu.
- Još bolje je i što su utvrdili kako zdrava ishrana, bogata povrćem, ribom, niskomasnim mliječnim proizvodima i cjelovitim žitaricama smanjuje rizik jer smanjuje i nivoe imidazol propionata.
Prema pisanju uglednog španskog lista El País, naučnici su došli do zapanjujućeg i neočekivanog otkrića: bakterije iz naših crijeva mogu proizvoditi molekulu koja ne samo da doprinosi razvoju ateroskleroze – bolesti koja uzrokuje nakupljanje masnoća i holesterola u arterijama – već je i direktno izaziva. Ova veza između mikrobioma i srčanih bolesti potpuno mijenja dosadašnje razumijevanje uzroka najčešćeg ubice na planeti – kardiovaskularnih bolesti.
Mala molekula koja može izazvati ateroskleozu a proizvode je neke bakterije
Istraživanje koje je objavljeno 16. jula 2025. u časopisu Nature (1), a koje prenosi El País, pokazuje da se u određenim stanjima neke crijevne bakterije pretvaraju u „nevidljive saboterke“ našeg zdravlja. One proizvode molekulu imidazol propionat, jednostavni hemijski spoj sa formulom C₆H₈N₂O₂, sastavljen od šest atoma ugljika, osam atoma vodika, dva atoma dušika i dva atoma kisika. Sama molekula je metabolit aminokiseline histidina kod mikroorganizama.
Imidazol proprionat, strukturalna formula
Iako izgleda bezazleno, ova molekula ima ozbiljne posljedice. Imidazol propionat ulazi u krvotok, utiče na nezrele bijele krvne ćelije, izaziva upalu u arterijama i podstiče nakupljanje masnih naslaga. Time otvara vrata srčanom ili moždanom udaru.
Čak i na prvi pogled zdravi ispitanici imali znakove ateroskleroze
Naučnici iz španskog Centra za kardiovaskularne bolesti Carlos III (CNIC) u Madridu, ustanovili su ovo na studijama na miševima, ali i grupi ljudi, uposlenika banke Santander.
„Imidazol propionat sam izaziva aterosklerozu. Postoji uzročno-posljedična veza“, izjavio je biolog David Sancho, koji je vodio studiju u Nacionalnom centru za kardiovaskularna istraživanja (CNIC) u Madridu.
Njegov tim je laboratorijskim miševima ubrizgao ovu molekulu, a rezultat je bio jasan – kod njih se ubrzano razvila ateroskleroza. Kod jedne petine ispitanika s aktivnom bolešću, koja nosi visok rizik od pucanja plakova i stvaranja krvnih ugrušaka, pronađeni su povišeni nivoi imidazol propionata.
Aortne i okolne arterije zdravog miša (lijevo), miša izloženog imidazol propionatu (u sredini) i miša tretiranog propionatom zajedno s lijekom-inhibitorom, s crvenim obojenjem aterosklerotskog plaka. CNIC
Još šokantnije – studija koja je obuhvatila naizgled zdrave zaposlenike banke Santander, starosti između 40 i 55 godina, otkrila je da 63% njih već ima znakove ateroskleroze, iako nemaju vidljive simptome. Istraživanje je koristilo najsavremeniju medicinsku tehnologiju – CT i PET skenere – kako bi se bolest otkrila u najranijoj, nevidljivoj fazi.
Razvoj lijeka koji inhibira imidazol propionat
Dobra vijest je da su istraživači identificirali receptor na koji se veže ova molekula, te razvili lijek koji ga blokira. Kod miševa koji su konzumirali hranu bogatu holesterolom, taj inhibitor je potpuno zaustavio razvoj bolesti.
„S ovim inhibitorom, potpuno smo spriječili razvoj ateroskleroze“, kaže Sancho. On je, zajedno sa italijanskom farmakologinjom Annalaurom Mastrangelo i drugim kolegama, patentirao ovo eksperimentalno liječenje.
Prema pisanju El País, imidazol propionat je ranije povezan s dijabetesom tipa 2, a nezavisna istraživanja dodatno potvrđuju njegovu povezanost s bolestima srca.
Kardiolog Arash Haghikia iz Njemačke ističe:
„Zapanjujuće je što imidazol propionat može izazvati aterosklerozu čak i kada su holesterol i krvni pritisak normalni. To može objasniti zašto neki ljudi dobiju infarkt iako nemaju klasične faktore rizika.“
Stručnjaci upozoravaju da su promjene u crijevnoj mikroflori povezane s ishranom. Hrana bogata povrćem, voćem, ribom, cjelovitim žitaricama, čajem i niskomasnim mliječnim proizvodima snižava nivoe ove opasne molekule. Iako je pred naučnicima još mnogo posla, jedno je sigurno – naši crijevni mikrobi mogu biti i naši saveznici i naši neprijatelji.
Reference:
-
Mastrangelo, A., Robles-Vera, I., Mañanes, D. et al. Imidazole propionate is a driver and therapeutic target in atherosclerosis. Nature (2025). https://doi.org/10.1038/s41586-025-09263-w
-
Gut bacteria make a molecule that promotes plaque build-up in arteries
The post Iznenađujući nalaz španskih naučnika: bakterije iz crijeva mogu izazvati aterosklerozu putem molekule imidazol propionat appeared first on Nauka govori.
Koja je vaša reakcija?
