Mogu li gripa i kovid-19 probuditi rak?

Respiratorne infekcije poput COVID-19 ili sezonske gripe možda ne uzrokuju rak – ali bi mogle probuditi rak (tj. ćelije karcinoma) koje su godinama mirovale u tijelu. To je zaključak istraživača koji su proučavali kako ove infekcije djeluju na miševima s uspavanošću ćelija raka.

Naime, kada se tumor razvija, neke ćelije mogu da se „otcijepe” i sakriju u drugim tkivima tijela, kao što su pluća ili koštana srž, čak i nakon što je glavni tumor uklonjen ili tretiran. Te ćelije ostaju neaktivne, ali nisu nestale – i predstavljaju potencijalnu prijetnju povratka bolesti.

Naučnici su radu objavljenom u julu 2025, u Nature pod naslovom Respiratory viral infections awaken metastatic breast cancer cells in lungs pokazali da infekcije poput COVID-19 i gripe mogu “probuditi” te skrivene ćelije. Ključnu ulogu u ovom procesu ima molekul imuniteta zvan interleukin-6 (IL-6), koji se oslobađa tokom upale i aktivira imuni sistem. Upravo IL-6 pokreće uspavane ćelije raka da ponovo počnu da se dijele i formiraju metastaze.

U eksperimentu, naučnici su genetički modifikovali miševe da razviju tumore dojke slične ljudskim, kao i uspavane ćelije raka u plućima. Nakon što su životinje bile zaražene virusima SARS-CoV-2 ili gripe, ćelije raka su se „probudile” i počele stvarati nove lezije u plućima. Međutim, kod miševa kojima je uklonjen IL-6, ćelije raka se nisu aktivirale u tolikoj mjeri. Dva tjedna nakon infekcije, ćelije su se ponovo povukle u stanje mirovanja.

Ovo otkriće ne znači da infekcije uzrokuju rak, već da mogu povećati rizik da se već postojeće, uspavane ćelije raka ponovo aktiviraju. Kod ljudi, slične uspavane ćelije pronađene su u onih koji su preživjeli rak dojke, prostate ili kože – a kod četvrtine žena koje su preboljele rak dojke, upravo takve ćelije mogu dovesti do ponovne pojave bolesti, čak i godinama kasnije.

Ova studija naglašava važnost razumijevanja kako infekcije i imuni sistem mogu uticati na dugoročnu sudbinu onih koji su prošli kroz liječenje raka.

Također daje i uvid u to da vakcinacija protiv gripe i kovida može smanjiti možda ovaj rizik u nekoj mjeri.

Reference:

1. Chia, S.B., Johnson, B.J., Hu, J. et al. Respiratory viral infections awaken metastatic breast cancer cells in lungs. Nature (2025). https://doi.org/10.1038/s41586-025-09332-0

The post Mogu li gripa i kovid-19 probuditi rak? appeared first on Nauka govori.