Žvakaće gume kao izvor mikroplastike: nova istraživanja otkrivaju potencijalne rizike

Naučnici su otkrili da žvakaće gume mogu osloboditi stotine do hiljade mikroplastike u pljuvačku tokom jednog žvakanja, a time i potencijalno dospjeti u ljudski organizam. U pilot-studiji, čiji su rezultati izneseni u saopštenju Univerziteta u Los Angelesu (UCLA) istraživači su analizirali količinu mikroplastike koju žvaka može osloboditi i otkrili da jedan gram žvake u prosjeku ispušta oko 100 mikroplastičnih čestica, dok neke vrste mogu osloboditi čak 637 čestica po gramu. Budući da tipična žvaka teži između dva i šest grama, to znači da jedna veća žvaka može osloboditi i do 3.000 mikroplastičnih čestica.

No, ovo istovremeno znači i da su žvakaće gume potencijalni izvor mikroplastike i za okoliš, bez obzira da li se sastoje iz prirodne ili sintetičke gume.

Ovi rezultati još nisu objavljeni i biće predstavljeni na proljećnom sastanku Američkog hemijskog društva (ACS) u martu 2025. godine. Iako je poznato da ljudi godišnje unesu desetine hiljada mikroplastičnih čestica putem hrane, pića, plastične ambalaže i drugih izvora, žvakaća guma do sada nije bila prepoznata kao značajan izvor. Istraživači sa Univerziteta Kalifornija u Los Anđelesu (UCLA), podlučili su da ispitaju koliko mikroplastike može dospjeti u organizam kroz žvakanje.

Prirodne i sintetičke žvake sadrže iste vrste plastike

Žvakaće gume se sastoje od gumene baze, zaslađivača, aroma i drugih sastojaka. Prirodne žvake koriste biljne polimere, poput chicle-a ili smole drveta, dok sintetičke žvake sadrže gumu na bazi naftnih polimera. Naučnici su testirali pet vrsta sintetičkih i pet vrsta prirodnih žvaka, koje su komercijalno dostupne. Kako bi eliminisali varijacije u načinu žvakanja i sastavu pljuvačke, sedam komada svake marke žvakao je isti ispitanik.

Žvaka se žvakala četiri minute, a uzorci pljuvačke su uzimani svakih 30 sekundi, uz konačno ispiranje usta čistom vodom. U drugom eksperimentu, istraživači su pratili ispuštanje mikroplastike tokom 20 minuta žvakanja. Broj mikroplastičnih čestica u pljuvački mjerili su mikroskopskom analizom i Fourierovom transformacionom infracrvenom spektroskopijom (FTIR), što je omogućilo i identifikaciju vrsta plastike.

Iznenađujuće, rezultati su pokazali da i prirodne i sintetičke žvake oslobađaju slične količine mikroplastike, a sadrže iste polimere: poliolefine, polietilen-tereftalate, poliakrilamide i polistirene. Najzastupljeniji su bili poliolefini, u koje spadaju polietilen i polipropilen, materijali često korišteni u plastičnoj ambalaži.

Mikroplastika se oslobađa tokom prvih minuta žvakanja

Najveći broj mikroplastičnih čestica oslobođen je u prvih nekoliko minuta žvakanja. Nakon samo dvije minute, većina plastike se odvojila od žvake, a nakon osam minuta, čak 94% ukupno oslobođenih čestica već je bilo u pljuvački. Istraživači su otkrili da ovaj proces nije posljedica enzima u pljuvački, već mehaničkog trošenja – žvakanje je dovoljno abrazivno da izazove ljuštenje sitnih plastičnih čestica.

Na osnovu ovih podataka, istraživači preporučuju da, ukoliko ljudi žele smanjiti unos mikroplastike, žvaću jednu žvaku duže umjesto da često uzimaju nove komade.

Potencijalno još više mikroplastike nego što je otkriveno

Studija je imala ograničenje u veličini čestica koje su mogle biti otkrivene – naučnici su analizirali samo mikroplastiku veću od 20 mikrometara. To znači da bi u pljuvački moglo biti prisutno još više mikroplastike, uključujući i nanočestice, koje ova metoda nije mogla detektovati.

“Plastika koja se oslobađa tokom žvakanja čini samo mali dio ukupne plastike sadržane u žvakaćoj gumi”, istakao je Mohanty. Osim zdravstvenog aspekta, problem predstavlja i ekološki utjecaj nepravilno odbačenih žvaka. Ako se ne bace u otpad, one postaju još jedan izvor zagađenja plastikom u životnoj sredini.

The post Žvakaće gume kao izvor mikroplastike: nova istraživanja otkrivaju potencijalne rizike appeared first on Nauka govori.