Šta znači oznaka XTL na poklopcu rezervoara?

Na rezervoaru novih automobila sa dizel motorima poslednjih godina može se pojaviti oznaka XTL, čije značenje na prvi pogled nije očigledno. Ipak, ova oznaka otkriva da je vozilo kompatibilno sa novom vrstom goriva koje ostavlja znatno manji ugljenični otisak i donosi niz dodatnih prednosti.

U automobilskoj industriji susrećemo se sa brojnim skraćenicama, a češki proizvođač automobila Škoda nedavno je odlučio da pojasni jednu koja je dosad mnogim vozačima možda promakla. Nalazi se pored rezervoara dizel vozila, mestu gde obično i ne očekujemo mnogo informacija.

Ako vozilo ima, sa unutrašnje strane poklopca rezervoara ili oko samog otvora, osim standardne oznake za dizel B7 i oznaku XTL, to znači da je prilagođeno za korišćenje sintetičke nafte, poznate i kao HVO. Korišćenjem ovog goriva emisija CO₂ kroz ceo životni ciklus goriva i vozila može se smanjiti i do 90%, jer je oslobađanje novog CO₂ znatno ograničeno.

Životni ciklus goriva označava ceo tok – od vađenja i prerade sirovina do sagorevanja goriva, kada se ugljenik oslobađa u atmosferu u obliku ugljen-dioksida. Kod fosilnih goriva, ovaj tok je jednosmeran – ugljenik ide iz podzemlja u atmosferu (stvara se novi CO₂), dok je kod obnovljivih goriva, kao što su HVO i biogoriva, taj ciklus delimično zatvoren.

„HVO dizel se proizvodi uglavnom od iskorišćenih kuhinjskih i otpadnih biljnih ulja. Biljke tokom rasta najpre putem fotosinteze apsorbuju CO₂ iz atmosfere, koji se zatim nakon sagorevanja goriva vraća u vazduh“, objašnjava ciklus Martin Řepka iz tehničkog razvoja Škoda Auto.

U poređenju sa običnim dizelom, HVO ima mnoge prednosti. Osim nižih emisija CO₂, odlikuje se i višim cetanskim brojem, što poboljšava efikasnost sagorevanja. Proizvodi manje štetnih emisija (uključujući i čestice, čime štedi filter čestica), stvara manje naslaga, može da traje i do 10 godina bez degradacije, i ne upija vlagu iz vazduha.

HVO se ne meša sa biodizelom. Skraćenica HVO označava hydrotreated vegetable oil (hidrogenizovano biljno ulje), i ovo gorivo se pravi – kako je već rečeno – od otpadnih ulja, najčešće korišćenih kuhinjskih i biljnih ulja, kao i od životinjskih masti. U procesu hidrogenacije se originalna jedinjenja uz pomoć vodonika pretvaraju u nova, stabilnija.

S druge strane, biodizel spada u grupu goriva MEŘO – metilester uljane repice. Dobija se transesterifikacijom biljnih ulja i, za razliku od HVO-a, manje je stabilan i s vremenom se razgrađuje. Prema normi EN 590, biodizel se u fosilni dizel može dodavati najviše do 7%, a takva smeša se označava kao B7.

Novi tip goriva mogu bezbedno da koriste svi vozači čiji automobili imaju oznaku XTL, koja se odnosi na grupu parafinskih dizela u koje spada i HVO. Skraćenica znači X-to-Liquid, a u proizvodnji se mogu koristiti biomasa, prirodni gas, biogas, voda i CO₂ uz pomoć obnovljive energije.

U slučaju marke Škoda Auto, korišćenje goriva HVO je dozvoljeno za sve automobile proizvedene od 25. kalendarske nedelje 2021. godine, a od aprila 2024. godine, svi novi dizel modeli iz fabrike dolaze pripremljeni za HVO. Kupci koji žele da isprobaju ovo gorivo, a njihov automobil nema oznaku XTL, mogu se raspitati kod zvaničnih predstavnika o kompatibilnosti.

Gorivo se generalno smatra bezbednim i ne bi trebalo da izaziva probleme u Škodinim modelima proizvedenim od 2015. godine. „Tehnički problemi, kao što su oštećenja gumenih delova ili zaptivki, što može biti slučaj kod etanola kao alternative za benzin, ne javljaju se kod HVO-a“, ističe Řepka.

Sintetički dizel HVO mogu koristiti i druga vozila sa dizel motorima koja imaju oznaku XTL. Na primer, Audi je još 2022. godine odobrio HVO za svoje dizel V6 motore, dok BMW od 2024. godine HVO sipa kao prvo gorivo u svoje novoproizvedene modele. Za starije motore preporučuje se prethodna konsultacija sa proizvođačem.

Dostupnost HVO goriva zavisi od tržišta. U Češkoj trenutno postoji oko 20 pumpi na kojima se može natočiti HVO. U Finskoj je, na primer, 2023. godine HVO učestvovao sa čak 43% u ukupnoj potrošnji dizela. Cene su obično nešto više u odnosu na običan dizel, ali često uporedive sa cenama premijum dizela, koji takođe može sadržati HVO umesto biodizela.

AutoRepublika

(2)

Чланак Šta znači oznaka XTL na poklopcu rezervoara? се појављује прво на Auto Republika.